Monitoring przyrodniczy

Monitoring dotyczy przyrody ożywionej, jak również przyrody nieożywionej. Obejmuje siedem działów, a w nich - siedem poddziałów. Prowadzone obserwacje stanowią źródło informacji, między innymi, o zmianach zachodzących w ekosystemach Parku. Przede wszystkim dostarczają odpowiedzi, czy realizowane przez Służbę Parku zabiegi ochronne (np.: wypasy i wykaszanie łąk, zarybienia jezior, utrzymywanie określonych stosunków wodnych w ekosystemach lądowych) prowadzą do osiągania zamierzonych celów ochrony. Wyniki obserwacji zachodzących procesów i zjawisk przyrodniczych to również baza wyjściowa do planowania działań ochronnych w Parku. Niektóre obserwacje i pomiary prowadzą instytucje zewnętrzne, ale ich wyniki, w postaci sprawozdań i publikacji, gromadzone są w bazie danych.

1.       Monitoring hydrologiczny

1.1.    Kontrola parametrów i zjawisk hydrologicznych, dotyczy:

1.1.1.       badania jakości wód płynących (w ramach programu krajowego monitoringu reperowego) rzek - Łeby i Łupawy, w punktach reperowych w Cecenowie i Smołdzinie.

1.1.2.       rejestracji poziomu wody w Łupawie (trzy razy na dobę) oraz pomiaru jej temperatury (jeden raz na dobę) i rejestracji zjawisk lodowych w korycie.

Kontrole prowadzi i dane opracowuje: WIOŚiGW w Gdańsku - delegatura w Słupsku.

1.2.  Kontrola wahań poziomu wód gruntowych

Ma na celu inwentaryzację poziomów wód gruntowych wybranych złóż torfowych - w miejscach narażonych na przesuszenie oraz na powierzchniach restaurowanych siedlisk wysokotorfowiskowych, a także rejestrację stanów wód podziemnych kształtowanych sztucznie przy pomocy urządzeń nawadniająco-odwadniających na potrzeby ekstensywnej gospodarki łąkarskiej.
Polega na regularnym (co tygodniowym) odczycie wskazań 20 piezometrów, 9 automatycznych przyrządów pomiarowych (tzw. data-loggerów) oraz 5 łat wodowskazowych

2.       Monitoring zanieczyszczeń atmosfery; ocena zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

Obejmuje badanie średniodobowych stężeń SO2, NO2, pyłu zawieszonego PM-10, niektórych węglowodorów (benzenu, etylobenzenu, toluenu i ksylenu), na stanowisku we wsi Gać oraz rejestrację stężeń NO2 i benzenu - metodami pasywnymi (jeden raz w miesiącu) na stanowiskach w Łebie i Gaci.
Badania prowadzi - WIOŚiGW w Gdańsku - delegatura w Słupsku.

3.       Monitoring ekosystemów wodnych

Obejmuje kontrole występowania i intensywności zakwitów fitoplanktonowych oraz pomiary właściwości fizyko-chemicznych w zbiornikach słodkowodnych parku.

4.       Monitoring fauny

4.1.  Monitoring entomologiczny

Dotyczy oceny występowania i liczebności wybranych gatunków bezkręgowców z rzędów: ważek, prostoskrzydłych, błonkoskrzydłych, motyli i muchówek. Prowadzony jest przyżyciowo ze szczególnym zwróceniem uwagi na gatunki objęte ochroną i stenotypiczne, występujące w siedliskach łąkowych, psammofilnych oraz na torfowiskach.

4.2.  Monitoring ichtiofauny

Dotyczy oceny występowania i liczebności gatunków ryb w poszczególnych zbiornikach słodkowodnych parku. Prowadzony jest głównie poprzez przyżyciowe połowy ryb selektywnymi narzędziami połowowymi. W ocenie uwzględniane są również dane z kontroli połowów wykonywanych w ramach zadań ochronnych.

4.3.  Monitoring ornitologiczny

Polega na inwentaryzacji gatunków oraz ocenie liczebności populacji ptaków o znaczeniu priorytetowym w wybranych siedliskach SPN. W szczególności dotyczy grup i gatunków ptaków związanych ze środowiskami podmokłymi i ptaków szponiastych. Obejmuje:

4.3.1.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników w ekosystemach jezior Gardno i Łebsko (liczenie jeden raz w miesiącu od września do marca)

4.3.2.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników w strefie brzegu Bałtyku na odcinku Rowy - Łeba (liczenie jeden raz w miesiącu od września do marca)

4.3.3.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników ptaków lęgowych związanych z siedliskami wodnymi podmokłymi(wg metodyki właściwej dla poszczególnych gatunków)

4.3.4.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników ptaków gniazdujących na plażach nadmorskich.

4.3.5.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników ptaków szponiastych.

4.3.6.       inwentaryzację gatunków i liczenie osobników ptaków Wróblowych

4.4.  Monitoring teriologiczny

Obejmuje inwentaryzację stanowisk i rewirów oraz rozpoznanie liczebności wybranych gatunków ssaków: bóbr, wydra, lis, borsuk, jenot, norka amerykańska, szop pracz, jeleń, sarna, dzik oraz nietoperze.
Monitoring drapieżników obcych dla rodzimej fauny, a w szczególności norki amerykańskiej, ma na celu ocenę wpływu tych zwierząt na stan populacji ptaków wodno-błotnych parku.
Zlokalizowanie zajętych stanowisk i śledzenie zmian liczebności populacji bobra, poza śledzeniem tempa i kierunków jego naturalnej ekspansji, wynika także z potrzeby rejestracji skutków oddziaływań tego gatunku na środowisko przyrodnicze parku oraz jego otuliny.

5.       Monitoring flory naczyniowej i roślinności

5.1.  Monitoring florystyczny.

Polega na kontrolach populacji wybranych gatunków roślin "specjalnej troski" (chronionych, ginących, zagrożonych). Dodatkowym kryterium wyboru poszczególnych gatunków jest - występowanie w zinwentaryzowanych siedliskach systemu Natura 2000. Weryfikowana jest obecność tych gatunków na znanych stanowiskach i oceniana liczebność ich populacji. Rejestrowane są także stanowiska nowe.

5.2.  Monitoring zbiorowisk roślinnych i siedlisk systemu Natura 2000, obejmuje:

5.2.1.       inwentaryzację i waloryzację wybranych zbiorowisk torfotwórczych

5.2.2.       waloryzację zbiorowisk z udziałem maliny moroszki

5.2.3.       waloryzację zbiorowisk ekstensywnie użytkowanych łąk

5.2.4.       inwentaryzację i waloryzację siedlisk priorytetowych w systemie Natura 2000

Inwentaryzacja polega na określaniu położenia poszczególnych zbiorowisk i siedlisk oraz wielkości zajmowanej przez nie powierzchni. Waloryzacja zbiorowisk dokonywana jest przy pomocy metody fitosocjologicznej i obejmuje także ocenę stanu zachowania oraz zakres i kierunki zmian roślinności. Waloryzacja siedlisk systemu Natura 2000 prowadzona jest zgodnie z metodyką obowiązującą w tym systemie.

6.       Monitoring zjawisk fenologicznych

Dotyczy rejestracji cykli życiowych i rytmów rozwojowych zwierząt, w szczególności - terminów przylotów i odlotów ptaków wędrownych oraz dynamiki rozwojowej wybranych przedstawicieli ornito- i batrachofauny.

7.       Monitoring stanu sanitarnego lasów

Obejmuje rutynowe obserwacje, rejestracje (liczenia) oraz odłowy fito- i ksylofagów owadzich, a także rejestrację obecności patogenów grzybowych, zgodnie z wytycznymi zawartymi w "Instrukcji Ochrony Lasu". Są traktowane jako podstawa działań ochronnych dla zabezpieczenia ekosystemów leśnych głównie przed parazytoidami.