Świat zwierząt

Teriofauna Słowińskiego Parku Narodowego jest bogata - występuje tu około 60% spośród stwierdzonych w Polsce gatunków ssaków. Wśród najbardziej cennych (umieszczonych, z różnym statusem, w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt) wymienić można: rzęsorka mniejszego Neomys anomalus, mroczka posrebrzanego Vespertilio murinus, morświna Phocoena phocoena, fokę szarą Halichoerus grypus. Poza tym optymalne warunki bytowania w Parku znajdują także liczne populacje następujących zwierząt - cennych na skalę europejską: bóbr Castor fiber, wydra Lutra lutra, 15 gatunków nietoperzy, z których trzy - mopek Barbastella barbastellus, borowiec wielki Nyctalus noctula i wymieniony już wyżej, mroczek posrebrzany, są wpisane na Czerwoną Listę Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. SPN jest także miejscem występowania między innymi: lisa Vulpes vulpes, borsuka Meles meles i zająca szaraka Lepus europaeus. Do stałych składników fauny drapieżnej należy zaliczyć także gatunki obce, takie jak: jenot Nyctereutes procyonoides i norka amerykańska Neovison vison. Niestety, ich obecność może pokrywać się ze spadkami liczebności ptaków wodno-błotnych. W 2009 r stwierdzono też tropy rysia Lynx lynx. Od kilku lat rejestrowana jest obecność wilka Canis lupus. W wielu miejscach na terenie Parku można zobaczyć „na żywo”, a także liczne ślady obecności ssaków kopytnych takich jak: dziki Sus strofa, sarny Capreolus capreolus, jelenie europejskie Cervus elaphus. Gody (rykowisko), najliczniejszego z nich - jelenia są jednym z ciekawszych zjawisk jakie, w okresie wczesnej jesieni, można zaobserwować na rozległych obszarach słowińskich łąk.

Spośród 452 gatunków ptaków zaobserwowanych w Polsce, na obszarze Parku od początku XX wieku stwierdzono łącznie 279 gatunki, a wśród nich odnotowano 165, które przystępowały bądź przez cały czas przystępują, do lęgów. Pozostałe gatunki pojawiają się w trakcie wędrówek, spędzają tu zimę lub nieregularnie zalatują. W grupie ptaków obecnie lęgowych i do niedawna lęgowych na obszarze SPN - 159 gatunków objętych jest ochroną ścisłą, a 6 - ochroną  częściową. Należą do nich 4 gatunki ptaków krukowatych, tj.: kruk Corvus corax, wrona Corvus cornix, czarnowron Corvus corone i sroka Pica pica oraz mewa srebrzysta Larus argentatus i kormoran Phalacrocorax carbo. Dwa ostatnie gatunki kojarzone są w Parku z Wyspą Kamienną na jeziorze Gardno, na której w przeszłości odnotowano jedne z pierwszych lęgów tej mewy w kraju oraz odkryto wyjątkową, usytuowaną na ziemi, kolonię lęgową kormorana. Obecnie, z powodu wysokiego stanu wód w okresie wiosennym i wlewów wód słonych do jeziora w okresie sztormów (tzw. cofka), wyspa ta nie jest już wykorzystywana do zakładania gniazd przez te gatunki. Wśród ptaków lęgowych SPN są też gatunki uznane za łowne, na które, oczywiście, się tu nie poluje: łyska Fulica atra, cyraneczka Anas crecca, krzyżówka A. platyrhynchos, głowienka Aythya ferina, czernica A. fuligula, jedyny w kraju lęgowy gatunek gęsi – gęgawa Anser anser oraz największy gołąb - grzywacz Columba palumbus. Przedstawiciele awifauny omawiani poniżej to gatunki objęte ochroną ścisłą.

 

Do gatunków ptaków szponiastych, które regularnie gniazdują na obszarze Parku należą: bielik Haliaeetus albicilla, kania ruda Milvus milvus, błotniak stawowy Circus aeruginosus. Z sów - drapieżników aktywnych głównie nocą, występują m. in.: puchacz Bubo bubo - największa europejska sowa, włochatka Aeogolius funereus, której charakterystycznym siedliskiem są górskie lasy ze świerkiem i jodłą, natomiast na Pomorzu preferuje lasy bukowe z udziałem drzew iglastych oraz rzadka, stwierdzana przede wszystkim w okresie zimowym, uszatka błotna Asio flammeus. Z uwagi na obfitość w Parku mokrych i wilgotnych środowisk licznie reprezentowana jest grupa ptaków tzw. wodno-błotnych, do której należą, bardzo cenne i coraz rzadziej spotykane, takie gatunki jak np.: kszyk Gallinago gallinago,  krwawodziób Tringa totanus, kaczki: płaskonos Anas clypeata, cyranka A. querquedula, ohar Tadorna tadorna i wiele innych. Od 2012 odnotowywane są lęgi pliszki cytrynowej Motacilla citreola, gatunku zwiększającego zasięg na północ Europy. Obecnie 10 gatunków ptaków, regularnie gniazdujących w Parku, wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. Należą do nich m.in.: ohar, kania ruda, puchacz, sieweczka obrożna Charadrius hiaticula oraz rybitwa białoczelna Sternula albifrons.

 

Przez obszar Słowińskiego Parku Narodowego przebiega jedna z głównych tras wiosennych i jesiennych wędrówek ptaków. Do regularnie pojawiających się w Parku migrantów zaliczono ponad 160 gatunków. Wyróżniającym i jednocześnie bardzo spektakularnym zjawiskiem jest okresowa koncentracja żurawia Grus grus w okolicach Krakulic nad jeziorem Łebsko - w okresie migracji jesiennej jego liczebność dochodzi nawet do 7000 osobników. Widowiskowym zjawiskiem są również masowe naloty kobczyków Falvo vespertinus. Faunę ptaków nielęgowych pojawiających się na obszarze SPN cechuje ogromna różnorodność gatunkowa. Część ptaków związana jest z morzem i najczęściej obserwowana zimą - na przybrzeżnych wodach Bałtyku. Są to m. in.: nur rdzawoszyi Gavia stellata, nur czarnoszyi G. arctica, kaczki: edredon Somateria mollissima, markaczka Melanitta nigra, uhla M. fusca, lodówka Clangula hyemalis, szlachar Mergus serrator. Na dużych jeziorach (Łebsko i Gardno) zatrzymują się wielotysięczne stada gęsi: białoczelnej Anser albifrons i zbożowej A. fabalis. W tym okresie często spotkać można berniklę białolicą Branta leucopsis oraz łabędzie: krzykliwego Cygnus cygnus i czarnodziobego C. columbianus, jak również duże grupy takich gatunków kaczek jak np.: czernica, głowienka, cyraneczka, krzyżówka, świstun Anas penelope. Przez obszar SPN wędrują liczne gatunki ptaków siewkowatych, które żerują przy brzegach jezior, na pastwiskach i podmokłych łąkach oraz nad brzegiem Bałtyku, np.: ostrygojad Haematopus ostralegus, biegus malutki Calidris minuta, biegus krzywodzioby C. ferruginea, biegus rdzawy C. canutus, brodziec śniady Tringa erythropus, kulik mniejszy Numenius phaeopus i inne. Na obszarze Parku odnotowano również gatunki bardzo rzadkie, sporadycznie zalatujące do Polski, takie jak: lodowiec Gavia immer, turkan Somateria spectabilis, błotniak stepowy Circus macrourus, burzyk szary Puffinus griseus, głuptak Morus bassanus, mornel Charadius morinellus, biegus arktyczny Calidris melanotos, świstunka żółtawa Phylloscopus inornatus i inne.

Zbiorniki wodne są miejscem życia wielu gatunków ryb. Ogółem w Parkowych wodach morskich i słodkich stwierdzono około 60 gatunków ryb oraz 3 gatunki kręgoustych (minogów). W jeziorach SPN, obok przedstawicieli ichtiofauny typowo słodkowodnej, spotkać można ryby morskie, natomiast w przybrzeżnej strefie wód Bałtyku - ryby słodkowodne. W ekosystemach wodnych SPN żyją również gatunki dwuśrodowiskowe, czyli takie, które część życia spędzają w morzu, a część - w wodach śródlądowych. Należą do nich ryby wędrowne takie jak: łosoś Salmo salar, troć S. trutta i węgorz Anguila anguila, czy przedstawiciel kręgoustych - minóg morski Pteromyzon marinus.

Fauna lądowych kręgowców zmiennocieplnych Słowińskiego Parku Narodowego reprezentowana jest przez 10 gatunków płazów i 5 gatunków gadów (powyższe liczby świadczą o wysokiej bioróżnorodności w tej grupie zwierząt na tle kraju, bowiem ogółem w Polsce stwierdzono występowanie zaledwie 18 gatunków płazów i 9 gatunków gadów). Batrachofaunę Parku tworzą przedstawiciele obu rzędów płazów - płazy bezogonowe i ogoniaste. W pierwszej z nich stwierdzono obecność 2 gatunków ropuch: ropuchę szarą Bufo bufo i ropuchę paskówkę Epidalea calamita. Spośród żab najczęściej spotykane są żaby brunatne, takie jak: żaba trawna Rana temporaria i żaba moczarowa R. arvalis. Nieco rzadziej występują tu następujące gatunki żab zielonych: żaba jeziorkowa Pelophylax lessonae, żaba wodna Pelophylax esculentus i żaba śmieszka Pelophylax ridibundus. Poza ropuchami i żabami dość licznie występującym tu płazem bezogonowym jest grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus. Do płazów ogoniastych zaliczamy 2 przedstawicieli: traszkę grzebieniastą Triturus cristatus oraz traszkę zwyczajną Lissotriton vulgaris. Gady Parku reprezentowane są  przez 2 gatunki z rodziny jaszczurkowatych: jaszczurkę zwinkę Lacerta agilis i  jaszczurkę żyworodną Zootoca vivipara oraz jednego przedstawiciela z rodziny padalcowatych - padalca zwyczajnego Anquis fragilis, a także 2 gatunki węży: zaskrońca zwyczajnego Natrix natrix (niejadowity) i żmiję zygzakowatą Vipera berus (jadowita).

Najliczniejszą grupą zwierząt Parku są owady; przybliżona suma znanych gatunków wynosi 490. Wśród nich wykazano obecność 30 gatunków znajdujących się pod ochroną ścisłą oraz 4 gatunki chronione częściowo. Najwięcej chronionych należy do chrząszczy; poza 15 gatunkami biegaczy Carabus spp. są to jeszcze – pływak lapoński Dytiscus lapponicus, kozioróg bukowiec Cerambyx scopolii, tęcznik mniejszy Calosoma inquisitor i pachnica dębowa Osmoderma eremita. Ochronie ścisłej podlega także 5 gatunków ważek i 3 gatunki motyli. Ochroną częściową objętych jest 13 gatunki trzmieli oraz 2 gatunki mrówek. Grupa mięczaków (malakofauna) Słowińskiego Parku Narodowego reprezentowana jest przez 70 gatunków należących do dwóch gromad: ślimaków Gastropoda i małży Bivalvia. Najliczniejszym mięczakiem Parku jest omułek jadalny Mytilus edulis, który tworzy liczne podwodne skupiska na dnie Bałtyku. Z kolei najrzadszym małżem jest słodkowodna szczeżuja wielka Anodonta cygnaea, która podlega ścisłej ochronie.

W związku ze zmianami klimatycznymi w Parku coraz częstsze są obserwacje „południowych” gatunkach owadów. Spośród ważek zaobserwowano gatunki, takie jak: oczobarwnica mniejsza Erythromma viridulum i pałątka południowa Lestes barbarus, lecicha białoznaczna Orthetrum albistylum, lecicha południowa Orthetrum brunneum, czy szafranki czerwonej Crocothemis erythraea, a spośród prostoskrzydłych, długoskrzydlaka sierposza Phaneroptera falcata.

Bardzo interesującym bezkręgowcem jest także niepozorny skorupiak - zmieraczek plażowy Talitrus saltator. Ten nocny "czyściciel plaż" (odżywia się martwą materią organiczną) ma, na rozległych i piaszczystych plażach słowińskich, znakomite warunki bytowania.