Rzeki i jeziora
Wody śródlądowe zajmują obszar 10 266,4ha, co stanowi 31,3% powierzchni całkowitej Parku. Główne akweny SPN to jeziora Łebsko i Gardno, czyli dwa największe pod względem powierzchni polskie zbiorniki przymorskie. Jednocześnie Łebsko jest trzecim, co do wielkości jeziorem w Polsce, a Gardno ósmym.
Jeziora charakteryzują się różnymi stosunkami hydrologicznymi, ukształtowanymi w wyniku przewagi czynnika lądowego lub morskiego. Do jeziora Gardno uchodzi rzeka Łupawa wnosząca 7,6m3 wody/s, natomiast do jeziora Łebsko rzeka Łeba wprowadzająca 11m3 wody/s. Oba jeziora połączone są z morzem za pomocą krótkich odcinków ujściowych tych rzek. Jeziora Gardno i Łebsko są zbiornikami słonawowodnymi. Okresowy napływ wód morskich do jezior, poprzez koryta rzek łączących je z morzem, powoduje, że zmieniają się warunki życia dla występujących tu organizmów. Zasolenie jezior może wtedy wynosić do 3 promili. Z przeprowadzonych badań wynika, że wody morskie większy wpływ wywierają na jezioro Łebsko, niż Gardno. Dwa mniejsze jeziora Dołgie Małe i Dołgie Duże nie posiadają dopływów. Odpływ z tych akwenów następuje do kanału Gardno-Łebsko.
Niewielka głębokość jezior i duże ilości osadów niesione przez rzeki powodują stosunkowo szybkie wypłycanie mis jeziornych, a w następstwie tego zarastanie przez roślinność płytszych obszarów akwenów. Jest to przyczyną ciągłego zmniejszania się powierzchni zbiorników SPN.
Jeziora położone na terenie Parku ze względu na swoje cechy naturalne są nieodporne na dopływające do nich zanieczyszczenia. Powoduje to nasilenie procesu eutrofizacji wywołanej stałym dopływem ładunków, spływających korytami rzek z okolicznych pól i łąk, bądź docierających wraz z opadem atmosferycznym. Głównym zagrożeniem dla jakości i żyzności wód jezior Parku są związki fosforowe, jak i azotowe, dostarczane i obecne w toni wodnej oraz osadach dennych. Wysokie stężenia związków azotowych i fosforowych notowane od wielu lat w wodach Parku są główną przyczyną dużej troficzności akwenów i postępującej eutrofizacji, której widocznym przejawem jest bujnie rozwijająca się roślinność trzcinowisk, szuwarów i oczeretów.
Sieć rzeczna północnego skłonu Pomorza przybrała obecną formę u schyłku plejstocenu i ulega odtąd stałej ewolucji. Wykazuje ona wyraźny związek z rzeźbą glacjalną odwadnianych terenów. Główne rzeki przepływające przez obszar Parku, tj. Łeba (pow. dorzecza 1801,2km2) i Łupawa (924,5km2) biorą swój początek na znacznych wysokościach: Łupawa - 202m n.p.m., Łeba - 170m n.p.m. Dzięki swym krótkim biegom: Łupawa - 98,7km, Łeba - 118km charakteryzują się stosunkowo dużymi spadkami średnimi: Łupawa 2,040/00, Łeba 1,450/00. Szczególnie wysokie spadki osiągają te rzeki w swych górnych biegach. W dolnych odcinkach rzeki są kręte i wykazują niewielki spadek zwierciadła wody.
Jeziora charakteryzują się różnymi stosunkami hydrologicznymi, ukształtowanymi w wyniku przewagi czynnika lądowego lub morskiego. Do jeziora Gardno uchodzi rzeka Łupawa wnosząca 7,6m3 wody/s, natomiast do jeziora Łebsko rzeka Łeba wprowadzająca 11m3 wody/s. Oba jeziora połączone są z morzem za pomocą krótkich odcinków ujściowych tych rzek. Jeziora Gardno i Łebsko są zbiornikami słonawowodnymi. Okresowy napływ wód morskich do jezior, poprzez koryta rzek łączących je z morzem, powoduje, że zmieniają się warunki życia dla występujących tu organizmów. Zasolenie jezior może wtedy wynosić do 3 promili. Z przeprowadzonych badań wynika, że wody morskie większy wpływ wywierają na jezioro Łebsko, niż Gardno. Dwa mniejsze jeziora Dołgie Małe i Dołgie Duże nie posiadają dopływów. Odpływ z tych akwenów następuje do kanału Gardno-Łebsko.
Niewielka głębokość jezior i duże ilości osadów niesione przez rzeki powodują stosunkowo szybkie wypłycanie mis jeziornych, a w następstwie tego zarastanie przez roślinność płytszych obszarów akwenów. Jest to przyczyną ciągłego zmniejszania się powierzchni zbiorników SPN.
Jeziora położone na terenie Parku ze względu na swoje cechy naturalne są nieodporne na dopływające do nich zanieczyszczenia. Powoduje to nasilenie procesu eutrofizacji wywołanej stałym dopływem ładunków, spływających korytami rzek z okolicznych pól i łąk, bądź docierających wraz z opadem atmosferycznym. Głównym zagrożeniem dla jakości i żyzności wód jezior Parku są związki fosforowe, jak i azotowe, dostarczane i obecne w toni wodnej oraz osadach dennych. Wysokie stężenia związków azotowych i fosforowych notowane od wielu lat w wodach Parku są główną przyczyną dużej troficzności akwenów i postępującej eutrofizacji, której widocznym przejawem jest bujnie rozwijająca się roślinność trzcinowisk, szuwarów i oczeretów.
Sieć rzeczna północnego skłonu Pomorza przybrała obecną formę u schyłku plejstocenu i ulega odtąd stałej ewolucji. Wykazuje ona wyraźny związek z rzeźbą glacjalną odwadnianych terenów. Główne rzeki przepływające przez obszar Parku, tj. Łeba (pow. dorzecza 1801,2km2) i Łupawa (924,5km2) biorą swój początek na znacznych wysokościach: Łupawa - 202m n.p.m., Łeba - 170m n.p.m. Dzięki swym krótkim biegom: Łupawa - 98,7km, Łeba - 118km charakteryzują się stosunkowo dużymi spadkami średnimi: Łupawa 2,040/00, Łeba 1,450/00. Szczególnie wysokie spadki osiągają te rzeki w swych górnych biegach. W dolnych odcinkach rzeki są kręte i wykazują niewielki spadek zwierciadła wody.
Morze Bałtyckie
Bałtyk z punktu widzenia geologicznej przeszłości jest stosunkowo młodym morzem. Na powstanie tego akwenu decydujący wpływ miał lądolód skandynawski. Morze zaczęło się tworzyć pod koniec ostatniego zlodowacenia, tzw. zlodowacenia Wisły (północnopolskiego). Kiedy wody roztopowe z ustępującego lądolodu zaczęły gromadzić się na obszarze dzisiejszej Zatoki Gdańskiej, morze powiększało z czasem swoją powierzchnię. Około 10 200 lat temu na obszarze dzisiejszego Bałtyku istniało słodkawe jezioro lodowe zasilane także wodami spływającymi z rejonów leżących na południu. Po tym okresie nastąpiło gwałtowne ocieplenie, które spowodowało podniesienie się poziomu wody i połączenie się z wodami dzisiejszego Morza Północnego. Powstało morze Yoldia, zwane tak od żyjącego w nim małża.
W wyniku wytapiania się pokrywy lodowej, spowodowanego ociepleniem się klimatu, następowało powolne podnoszenie się Skandynawii. Doprowadziło to do powstania około 8 900 lat temu kolejnego jeziora, które od żyjącego w jego wodach mięczaka nazwano jeziorem ancylusowym. Dalsze wynoszenie Skandynawii, a równocześnie obniżanie wybrzeży jeziora ancylusowego było przyczyną powstania nowego połączenia z Morzem Północnym. Utworzyło sięmorze litorynowe (od nazwy ślimaka) o większym zasięgu i bardziej słonawych wodach niż obecny Bałtyk. Bałtyk o współczesnych rozmiarach powstał około 2 000 lat temu. W tym okresie zmniejszała się jego powierzchnia wskutek stałego podnoszenia się lądu, co miało wpływ na jeszcze bardziej ograniczony kontakt z Morzem Północnym w płytkich cieśninach duńskich. Z tego też powodu utrudnione jest wlewanie się wysoko zasolonych wód. Dlatego wody Morza Bałtyckiego są stosunkowo nisko zasolone. Natomiast sam Bałtyk jest nazywany "najsłodszym morzem świata". Obecnie mamy okres mya, od nazwy małża (Mya arenaria - małgiew piaskołaz), który występuje bardzo licznie w wodach dzisiejszego Bałtyku.
Powierzchnia Morza Bałtyckiego w granicach SPN wynosi 11 171,14ha (2 mile morskie), co stanowi ok. 34% powierzchni całkowitej. Obszar ten ma zasolenie pomiędzy 5 a 8 PSU (praktyczna jednostka zasoleniowa). Środowisko jest więc zbyt wysłodzone dla prawdziwie morskiej flory i fauny oraz zbyt słone dla organizmów słodkowodnych. Zakres 5-8 PSU określany jest jako strefa "minimum gatunkowego".
Najliczniejszą grupę roślin i zwierząt stanowią gatunki morskie o szerokiej tolerancji na zmiany zasolenia (np.: dorsz, śledź, krewetka), mniej liczne są gatunki typowo słonawowodne (np.: podwój, niektóre kiełże). W wodach przybrzeżnych i wysłodzonych zatokach występują gatunki słodkowodne (np.: okoń, płoć, błotniarka).
Mimo że w Bałtyku nie ma imponującej liczby gatunków, to stanowi on bardzo interesujący ekosystem. W jego skład wchodzi kilka zasadniczych grup środowiskowych:
Fitoplankton - mikroskopijne organizmy roślinne (glony) biernie unoszące się w prześwietlonej warstwie toni wodnej. W fitoplanktonie Bałtyku stwierdzono obecność ponad 700 gatunków - dominują okrzemki, sinice oraz bruzdnice.
Fitobentos - rośliny porastające dno morskie. W Bałtyku w skład roślinności osiadłej wchodzą zielenice (np.: gałęzatka, taśma), brunatnice (np. morszczyn), krasnorosty (np. rozróżka i widlik) i rośliny kwiatowe (np. trawa morska).
Zooplankton - organizmy zwierzęce mniej lub bardziej biernie unoszące się w toni wodnej. W skład tej grupy wchodzą zarówno zwierzęta jednokomórkowe, jak i wielokomórkowe organizmy o złożonej budowie: wrotki, skorupiaki (np. widłonogi) oraz dorastające do kilkudziesięciu centymetrów średnicy meduzy - chełbia modra i bełtwa. Ponadto w zooplanktonie Bałtyku licznie występują larwy ryb, wieloszczetów oraz mięczaków.
Zoobentos - zwierzęta żyjące na dnie morskim. Wśród fauny dennej Bałtyku dominują przedstawiciele małży (np.: omułek, sercówka, piaskołaz, rogowiec bałtycki), skorupiaków (np.: pąkla, garnela, kiełż, podwój, krewetka), ślimaków (np. wodożytka), wieloszczetów (np. nereida) oraz skąposzczetów. Najbardziej zróżnicowane zespoły denne można spotkać na dnie kamienistym.
Nekton - duże zwierzęta, aktywnie pływające w toni wodnej. Należą do nich ryby i ssaki morskie. W Bałtyku spotykamy 26 gatunków ryb morskich oraz kilka gatunków ryb słodkowodnych i dwuśrodowiskowych. Nadto żyją tu cztery gatunki ssaków morskich. Są to: foka szara, foka obrączkowana, foka pospolita oraz przedstawiciel waleni - morświn.
W wyniku wytapiania się pokrywy lodowej, spowodowanego ociepleniem się klimatu, następowało powolne podnoszenie się Skandynawii. Doprowadziło to do powstania około 8 900 lat temu kolejnego jeziora, które od żyjącego w jego wodach mięczaka nazwano jeziorem ancylusowym. Dalsze wynoszenie Skandynawii, a równocześnie obniżanie wybrzeży jeziora ancylusowego było przyczyną powstania nowego połączenia z Morzem Północnym. Utworzyło sięmorze litorynowe (od nazwy ślimaka) o większym zasięgu i bardziej słonawych wodach niż obecny Bałtyk. Bałtyk o współczesnych rozmiarach powstał około 2 000 lat temu. W tym okresie zmniejszała się jego powierzchnia wskutek stałego podnoszenia się lądu, co miało wpływ na jeszcze bardziej ograniczony kontakt z Morzem Północnym w płytkich cieśninach duńskich. Z tego też powodu utrudnione jest wlewanie się wysoko zasolonych wód. Dlatego wody Morza Bałtyckiego są stosunkowo nisko zasolone. Natomiast sam Bałtyk jest nazywany "najsłodszym morzem świata". Obecnie mamy okres mya, od nazwy małża (Mya arenaria - małgiew piaskołaz), który występuje bardzo licznie w wodach dzisiejszego Bałtyku.
Powierzchnia Morza Bałtyckiego w granicach SPN wynosi 11 171,14ha (2 mile morskie), co stanowi ok. 34% powierzchni całkowitej. Obszar ten ma zasolenie pomiędzy 5 a 8 PSU (praktyczna jednostka zasoleniowa). Środowisko jest więc zbyt wysłodzone dla prawdziwie morskiej flory i fauny oraz zbyt słone dla organizmów słodkowodnych. Zakres 5-8 PSU określany jest jako strefa "minimum gatunkowego".
Najliczniejszą grupę roślin i zwierząt stanowią gatunki morskie o szerokiej tolerancji na zmiany zasolenia (np.: dorsz, śledź, krewetka), mniej liczne są gatunki typowo słonawowodne (np.: podwój, niektóre kiełże). W wodach przybrzeżnych i wysłodzonych zatokach występują gatunki słodkowodne (np.: okoń, płoć, błotniarka).
Mimo że w Bałtyku nie ma imponującej liczby gatunków, to stanowi on bardzo interesujący ekosystem. W jego skład wchodzi kilka zasadniczych grup środowiskowych:
Fitoplankton - mikroskopijne organizmy roślinne (glony) biernie unoszące się w prześwietlonej warstwie toni wodnej. W fitoplanktonie Bałtyku stwierdzono obecność ponad 700 gatunków - dominują okrzemki, sinice oraz bruzdnice.
Fitobentos - rośliny porastające dno morskie. W Bałtyku w skład roślinności osiadłej wchodzą zielenice (np.: gałęzatka, taśma), brunatnice (np. morszczyn), krasnorosty (np. rozróżka i widlik) i rośliny kwiatowe (np. trawa morska).
Zooplankton - organizmy zwierzęce mniej lub bardziej biernie unoszące się w toni wodnej. W skład tej grupy wchodzą zarówno zwierzęta jednokomórkowe, jak i wielokomórkowe organizmy o złożonej budowie: wrotki, skorupiaki (np. widłonogi) oraz dorastające do kilkudziesięciu centymetrów średnicy meduzy - chełbia modra i bełtwa. Ponadto w zooplanktonie Bałtyku licznie występują larwy ryb, wieloszczetów oraz mięczaków.
Zoobentos - zwierzęta żyjące na dnie morskim. Wśród fauny dennej Bałtyku dominują przedstawiciele małży (np.: omułek, sercówka, piaskołaz, rogowiec bałtycki), skorupiaków (np.: pąkla, garnela, kiełż, podwój, krewetka), ślimaków (np. wodożytka), wieloszczetów (np. nereida) oraz skąposzczetów. Najbardziej zróżnicowane zespoły denne można spotkać na dnie kamienistym.
Nekton - duże zwierzęta, aktywnie pływające w toni wodnej. Należą do nich ryby i ssaki morskie. W Bałtyku spotykamy 26 gatunków ryb morskich oraz kilka gatunków ryb słodkowodnych i dwuśrodowiskowych. Nadto żyją tu cztery gatunki ssaków morskich. Są to: foka szara, foka obrączkowana, foka pospolita oraz przedstawiciel waleni - morświn.